PORADNIA PSYCHODIETETYCZNA

DIETA ATKINSA - DIETA NIEPRAWIDŁOWO ZBILANSOWANA

• 03.10.2014

W celu popularyzacji danych naukowych potwierdzonych badaniami oraz ułatwienia dostępu do takiej wiedzy,

jak również wskazania osobom nieposiadającym pełnej wiedzy na temat skutków stosowania diety Atkinsa, chcielibyśmy zapoznać Państwa z artykułem zamieszczonym na stronie organizacji non-profit EUFIC - przedstawiającej rzetelne informacje dotyczących jakości i bezpieczeństwa żywności oraz powiązań między sposobem żywienia a stanem zdrowia.

Wracając do diety Atkinsa, opracowanej już w latach 80-tych ubiegłego wieku w Stanach Zjednoczonych; stosowanie tej diety w Polsce jest nadal "zadziwiająco" popularne biorąc pod uwagę to co zostało zawarte w poniższym artykule pt. "Koniec królowania diety Atkinsa".

Wstęp
Wbrew wszelkim oficjalnym zaleceniom żywieniowym w diecie Atkinsa zaleca się nieograniczone spożycie tłuszczów, takich jak masło, mięso, ryby, jaja i pełnotłuste produkty mleczne. Natomiast spożycie węglowodanów (zarówno prostych cukrów jak i węglowodanów złożonych) jest ściśle ograniczone. W diecie Atkinsa dozwolone jest spożywanie tylko ograniczonej ilości warzyw owoców, które zawierają duże ilości węglowodanów prostych i złożonych. I chociaż wydaje się to nieprawdopodobne, osoby stosujące dietę Atkinsa często znacznie chudną. Jak to jest możliwe?


Najpierw traci się wodę a nie tłuszcz
Po pierwsze, w związku z dostarczaniem niewielkiej ilości węglowodanów z diety, organizm zaczyna polegać jedynie na swoich zapasach pod postacią glikogenu. Glikogen występujący w organizmie jest związany z cząsteczkami wody, stąd też w związku z wykorzystywaniem glikogenu przez organizm woda jest usuwana z organizmu. To oznacza początkowa dramatyczną utratę wagi, kiedy z dieta dostarczamy niską ilość węglowodanów - w konsekwencji tracimy wodę, a nie tłuszcz.

Obniżenie łaknienia
Gdy zostaną już wykorzystane zapasy glikogenu, organizm dla uzyskania energii zaczyna wykorzystywać tkankę tłuszczową i mięśnie. Spalanie tłuszczy przy nieobecności węglowodanów prowadzi do tworzenia w nadmiarze substancji zwanych ciałami ketonowymi, które w warunkach normalnych są szybko wydalane z moczem. Wysokie stężenie ciał ketonowych daje charakterystyczny zapach wydychanego powietrza, przyrównywany do zapachu pokostu. Może ono prowadzić do nudności i wymiotów i często objawia się uczuciem zmęczenia. Wiele osób lekceważy te objawy, uważając, że są one wskaźnikiem prawidłowo zastosowanej diety węglowodanowej. Ciała ketonowe obniżają również poczucie łaknienia, co przyczynia się do obniżenia ilości spożywanego jedzenia. Dlatego, mimo że ludziom zaleca się jedzenie bez ograniczeń, w rzeczywistości dostarczają oni do organizmu mniej kalorii, ponieważ nie czuja się głodni (1).

Trudności w utrzymaniu rygorów diety
W diecie Atkinsa dozwolone jest tylko spożycie produktów o malej zawartości węglowodanów. Ograniczone możliwości wyboru produktów spożywczych są ważnym czynnikiem, który ma znaczenie w ograniczeniu ilości spożywanego jedzenia. Jest również czynnikiem, który często decyduje o rezygnacji ze stosowania tej diety. Wiele osób stosujących dietę Atkinsa z trudem stosuje się do ograniczonej listy dozwolonych produktów i ten fakt często jest przyczyna rezygnacji ze stosowania diety. Niedawno wykazano, że chociaż osoby stosujące dietę Atkinsa w ciągu pierwszych 6 miesięcy chudną szybciej niż osoby stosujące się do diety niskokalorycznej niskotluszczowej, to po 12 miesiącach efekt obu tych sposobów jest podobny (2,3). Wydaje się zatem, ze wiele rodzajów diety prowadzi do podobnych wyników w dłuższym okresie czasu. Wobec tego podstawowa determinanta sukcesu jest łatwość dostosowania się do wymogów diety (4).

Niezdrowy wybór
Dieta Atkinsa jest niezdrowa pod wieloma względami. Po pierwsze, jest to dieta wysokotluszczowa, przede wszystkim obfitująca w tłuszcze nasycone. Odległy (wieloletni) wpływ jej stosowania na serce i układ krążenia nie jest dobrze poznany. Ponadto wysoka zawartość białka obciąża w większym stopniu nerki, które usuwają z organizmu niepotrzebne metabolity białek. Jest to dieta nieprawidłowo zbilansowana. Wykluczenie produktów wysoko węglowodanowych, takich jak produkty zbożowe, owoce i warzywa oznacza narażenie na wystąpienie niedoboru witamin i składników mineralnych obecnych w produktach roślinnych, niskiego spożycia błonnika oraz składników antyoksydacyjnych, w tym flawonoidów i karotenoidów. Tymczasem wiemy dobrze, że spożycie tych składników powinniśmy raczej zwiększać a nie zmniejszać, ponieważ chronią nas one przed wieloma chorobami, na przykład chorobami serca i wieloma chorobami nowotworowymi.

Świat się kreci
Dieta Atkinsa tylko początkowo jest atrakcyjna. W dłuższej perspektywie staje się nudna i trudna do stosowania a nie przynosi lepszych efektów odchudzania niż inne diety. Obecnie prowadzi się lub planuje przeprowadzenie wielu badań, które ocenią długofalowy wpływ na organizm diet jednostronnych, nieprawidłowo zbilansowanych. Jednak do czasu otrzymania wyników tych badań, problem dla społeczeństwa może już nie być aktualny. Świat wciąż się kreci, sprzedaż książek propagujących dietę Atkinsa ostatnio wyraźnie spada. Powstaje pytania jak będzie wyglądać następna cudowna dieta?

Piśmiennictwo

• Astrup A, Larson T and Harper A (2004) Atkins and other low-carbohydrate diets: hoax or an effective tool for weight loss? The Lancet 364:897-899.
• Foster GD et al (2003) A randomized trial of a low-carbohydrate diet for obesity. New England Journal of Medicine 348:2082-2090.
• Stern L et al (2004) The effects of low carbohydrate versus conventional weight loss diets in severely obese adults: one year follow up of a randomised trial Annals of Internal Medicine 140:778-785.
• Dansinger ML et al (2005) Comparison of the Atkins, Ornish, Weight Watchers, and Zone Diets for Weight Loss and Heart Disease Risk Reduction. A Randomized Trial. Journal of the American Medical Association 293:43-53.
  

<< Powrót